Sandomierz – atrakcje, plan zwiedzania, co zobaczyć?

Sandomierz to malownicze miasteczko leżące nad Wisłą. Nazywane jest Małym Rzymem”, a to dlatego, że jest położone na 7 wzgórzach, czyli tak samo jak stolica Włoch. Nam natomiast to miasteczko przypominało nieco Kraków. Tylko w wersji minimalistycznej i bez tłumu turystów. Sandomierz oferuje wiele ciekawych atrakcji turystycznych, które sprawiają, że śmiało, można tu przyjechać na weekend. Piękne zabytki, czarująca przyroda i kulinarne przysmaki- to wszystko wpływa na to, że w Sandomierzu można się zakochać.

Co warto zobaczyć w Sandomierzu? Sprawdź listę miejsc, które nas zauroczyły!

1. Rynek

Niezależnie od tego, z której strony rozpoczniecie zwiedzanie Sandomierza, w końcu wylądujecie na centralnym placu miasta. Jego charakterystyczną cechą jest spore nachylenie terenu, na którym się znajduje. Na środku rynku stoi najbardziej rozpoznawalny budynek miasta, czyli ratusz. Został on wzniesiony w XIV wieku, w stylu gotyckim. Z czasem jednak był przebudowywany, co można zauważyć, przypatrując się jego bryle. Zwieńczenie fasady tworzy przepiękna attyka, stworzona w stylu renesansowym. Natomiast ośmioboczna wieża ratuszowa to już dzieło okresu baroku.

Wokół rynku znajduje się sporo ciekawych kamieniczek. Jedną z najokazalszych jest renesansowa kamienica z podcieniami, w której siedzibę ma obecnie placówka Poczty Polskiej. To Kamienica Oleśnickich, która w historii Polski zapisała się tym, że w jej wnętrzach podpisano w 1570 roku, tzw. ugodę sandomierską. Według tego dokumentu przedstawiciele różnych wyznań religijnych mieli wzajemnie szanować swoje poglądy. Nas natomiast urzekła kamieniczka wybudowana w stylu klasycystycznym, w której mieści się siedziba lokalnego PTTK-u. W jej wnętrzach funkcjonuje również kawiarnia. Za budynkiem PTTK odnajdziemy natomiast, tzw. Mały Rynek, na którym można na licznych straganach zakupić lokalne specjały, w tym cydr, podpiwek, sandomierskie krówki, czy wina.

Przed ratuszem stoi także studnia miejska oraz figura Matki Bożej. Ciekawym obiektem jest także pomnik stworzony z kotwicy wydobytej z dna Wisły. Do kotwicy przytwierdzono łańcuch, który pionowo sięga ku niebu. Autorem pomnika jest Cezary Łutowicz, który w historii Sandomierza zapisał się także z innego powodu…

2. Krzemień Pasiasty- symbol Sandomierza

Krzemień Pasiasty to kamień jubilerski pozyskiwany z krzemionek znajdujących się w okolicach Sandomierza. Charakteryzuje się wyjątkową trwałością i występowaniem na swojej powierzchni mniej lub bardziej wyraźnych smug. Po raz pierwszy, biżuterię z niego wykonał w 1972 roku właśnie Cezary Łutowicz. Biżuteria ta, tak spodobała się ludziom, że aktualnie wiele zakładów jubilerskich w Sandomierzu tworzy wyroby z tego właśnie kamienia.

Co więcej, w Sandomierzu znajduje się pomnik utworzony z krzemienia pasiastego. Ma on kształt pierścienia o obwodzie 100 centymetrów i wadze ok. 80 kilogramów! Wystawę biżuterii wykonanej z krzemienia pasiastego można także zobaczyć na Zamku Królewskim w Sandomierzu.

Sprawdź także: Pszczyna- co warto zobaczyć?

3. Zamek Królewski

Zamek w Sandomierzu został zbudowany na wzniesieniu nad brzegiem Wisły z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego. Budowla ta powstała w miejscu pierwotnego starego miasta. Historia nie była zbyt łaskawa dla tego obiektu. W czasie potopu szwedzkiego zamek został splądrowany, spalony i wysadzony w powietrze. Natomiast, gdy Polska znajdowała się pod zaborami, Rosjanie urządzili w nim więzienie. Dzisiaj możemy oglądać zaledwie jedno jego skrzydło z czterech jakie pierwotnie się na niego składały.

We wnętrzach zamku udostępnionych do zwiedzania jest kilka wystaw. Można, m.in. zobaczyć słynne sandomierskie szachy, rzeczy odnalezione w trakcie prac archeologicznych na terenie miasta i jego okolic, a także Koronę Sandomierską, która przypuszczalnie mogła należeć do samego Kazimierza Wielkiego.

4. Muzeum Diecezjalne w Domu Jana Długosza

Jan Długosz będący królewskim kanonikiem wzniósł w pobliżu sandomierskiego zamku swój dom. Dzisiaj w jego wnętrzach znajduje się Muzeum Diecezjalne, którego zasoby są niezwykle bogate. Ciekawymi eksponatami są rękawiczki królowej Jadwigi, czy akt lokacji Sandomierza. Znajdują się tutaj także stare wydania biblii, oraz relikwie Krzyża Świętego.

5. Bazylika Katedralna Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Została wzniesiona w stylu gotyckim, prawdopodobnie z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego, jako pokuta za zlecenie zamordowania jednego z księży. We wnętrzach kościoła często gościł Władysław Jagiełło. To, co jest warte zobaczenia we wnętrzach tego kościoła to piękne freski znajdujące się w prezbiterium. Nas natomiast zainteresowało 12 obrazów przypisanych do kolejnych miesięcy, które znajdują się wokół świątyni. Przedstawiają one śmierć wczesnochrześcijańskich męczenników. Bazylika jest niezwykle bogato zdobiona i z pewnością miłośnicy architektury będą zachwyceni z wizyty w tym miejscu.

Zobacz także: Kazimierz Dolny- miejsca, które warto zobaczyć

6. Kościół św. Jakuba

Innym ważnym kościołem na sandomierskiej starówce jest kościół św. Jakuba. Jest on uważany za najstarszą świątynię w Sandomierzu. Aktualnie opiekują się nim Dominikanie, którzy w jego pobliżu zbudowali winnicę. Z niej rozpościera się piękna panorama na sandomierski zamek. Według podań kościół św. Jakuba chętnie odwiedzała królowa Jadwiga. Docierała ona do niego jednym z pobliskich wąwozów.

7. Sandomierz- Wąwóz św. Jadwigi

Wąwóz św. Jadwigi znajduje się w pobliżu kościoła św. Jakuba. To lessowy wąwóz powstały przez wypłukanie miękkiej skały przez wodę. Szczerze, ta przyrodnicza ciekawostka zrobiła na nas ogromne wrażenie. Bujna roślinność, której korzenie znajdują się na wyciągnięcie ręki. A to wszystko w wąwozie, którego ściany mają nawet 10 metrów wysokości! Wąwóz św. Jadwigi to jedno z miejsc, które koniecznie warto zobaczyć na własne oczy.

Niedaleko wąwozu św. Jadwigi znajduje się także wąwóz św. Jacka Odrowąża, który stanowi łącznik pomiędzy kościołem św. Jakuba a Starym Miastem. Nie jest on tak okazały jak wąwóz św. Jadwigi, jednak i tak warto się nim przejść.

Zobacz także: Łysa Góra- opis szlaku

8. Ucho Igielne

Ucho Igielne to ostatnia istniejąca furta znajdująca się w murach obronnych Sandomierza. Stanowiła ona komunikację między dwoma klasztorami dominikańskimi, które leżały po obu stronach murów miejskich. Jej charakterystyczny kształt sprawia, że jest jednym z najczęściej fotografowanych obiektów w mieście. Choć każdy z odwiedzających Sandomierz chce przez nią przejść, to należy pamiętać, że według legendy, tych osób, które mają coś na sumieniu, furta na Stare Miasto nie przepuści.

9. Sandomierz- Podziemna Trasa Turystyczna

Podziemna Trasa Turystyczna ma ok. 470 metrów długości, a w czasie jej przemierzania do pokonania mamy ok. 400 schodów. Wejście do niej znajduje się przy ulicy Oleśnickich. Aby zrozumieć, w jaki sposób powstały sandomierskie podziemia, należy cofnąć się w czasie kilkaset lat. Sandomierz w XVI wieku był niezwykle bogatym miastem. Ze względu na ogromną ilość spławianych Wisłą towarów, kwitł w nim handel. Z tego względu sandomierscy kupcy potrzebowali w swoich kamienicach kolejnych pomieszczeń, w których mogliby przechowywać coraz to większe ilości towarów. Wymyślili, że będą oni drążyć piwnice.

Miękka, lessowa skała sprzyjała temu pomysłowi. Pod niektórymi kamienicami powstało nawet kilka pięter piwnic! Z czasem, gdy znaczenie miasta na handlowym szlaku się zmniejszało, o piwnice przestano dbać. Wówczas stały się one śmiertelnym zagrożeniem dla mieszkańców miasta. Zapadły się mury miejskie, kamienice, a w latach 60. XX wieku potężny lej powstały na rynku wchłonął kilkanaście metrów poniżej jego poziomu jednego z mieszkańców miasteczka. Wtedy to zdecydowano, że w celu ratowania miasta, piwnice znajdujące się pod kamienicami zostaną zasypane. Zachowano jedynie ich niewielką część. Piwnice te połączono ze sobą i od lat 70. XX wieku umożliwiono ich poznawanie przez turystów.

W czasie zwiedzania Podziemnej Trasy Turystycznej oprócz poznania historii jej powstania, zapoznajemy się także z osobą Haliny Krępowianki. Według podań ta mieszkanka Sandomierza wpuściła do podziemi Tatarów, którzy oblegali miasto. Gdy nieprzyjaciele weszli do piwnic, zostali w nich zasypani. Niestety wraz z nimi zginęła również Halina. 

Wędrując przez sandomierskie podziemia, możemy jedynie domyślać się, gdzie aktualnie się znajdujemy. Wydrążone tunele prowadzą pod ulicami Oleśnickich, Opatowską oraz pod Rynkiem. W najgłębszym miejscu trasa przebiega 12 metrów pod ziemią. Wyjście z podziemnej trasy znajduje się przy sandomierskim ratuszu. 

10. Czary Napary Sandomierz

Czary Napary to muzeum poświęcone osobie Marcina z Urzędowa- sandomierskiego kanonika i lekarza, który w II połowie XVI wieku był jedną z najbardziej szanowanych osobowości Sandomierza. Świadczy o tym fakt, że został pochowany w krypcie bazyliki katedralnej. Marcin z Urzędowa był znany ze swojego uwielbienia do wszelkich ziół i ich leczniczej mocy. W muzeum można zobaczyć oryginał Herbarza Polskiego autorstwa Marcina z Urzędowa, który został jednak wydany dopiero po jego śmierci. W Czary Napary w przystępny, a czasem nawet humorystyczny sposób możemy poznać medyczne założenia, jakim kierował się ten lekarz prawie 500 lat temu.

11. Brama Opatowska

Brama Opatowska to jedyna pozostała po dzień dzisiejszy brama z czterech jakie strzegły wjazdu do Sandomierza. To właśnie od niej wielu turystów rozpoczyna zwiedzanie Sandomierza. Brama Opatowska została wzniesiona w XIV wieku z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego. Swój dzisiejszy wygląd zawdzięcza ona jednak rozbudowie w XVI wieku, kiedy to zyskała, m.in. szczytową attykę. 

Na szczycie Bramy Opatowskiej znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać Stare Miasto. Nam niestety nie udało się wejść na taras, gdyż akurat Brama Opatowska podczas naszej wizyty w Sandomierzu przechodziła remont. 

12. Góry Pieprzowe

Góry Pieprzowe to niewielkie pasmo górskie leżące we wschodniej części Gór Świętokrzyskich, na wschód od Sandomierza. Wzgórza te wznoszą się na wysokość ok. 200 m n.p.m., a ich wiek szacowany jest na 500 milionów. Ich nazwa pochodzi od lessowej skały, z której są zbudowane. Ma ona kolor czarny, a przez to, że jej konsystencja wygląda jak drobne ziarenka, może ona przypominać czarny zmielony pieprz.

Inna geneza nazwy tych gór wskazuje na to, że w przeszłości w Górach Pieprzowych mnisi hodowali pieprz. Przez Góry Pieprzowe prowadzi czerwony szlak turystyczny. W czasie wędrówki nim będziemy mogli podziwiać piękny widok na Sandomierz i Dolinę Wisły, a także zobaczyć mnóstwo dzikich róż, które tworzą tutaj największe naturalne rosarium w Polsce.

Czytaj więcej na temat Gór Pieprzowych

13. Sandomierskie Winnice

Lessowe gleby znajdujące się w okolicach Sandomierza charakteryzują się dużą żyznością. Do tego strome, dobrze nasłonecznione zbocza sprawiają, że ziemia sandomierska jest idealnym miejscem do tego, by założyć tutaj winnice. Winnic w okolicach Sandomierza jest kilkanaście, a wytwarzane w nich wino zaliczane jest przez koneserów do najsmaczniejszych w całej Polsce. 

Nam udało się odwiedzić jedną z winnic, która leży w Górach Pieprzowych. Została założona na południowym zboczu malowniczo opadającym do Doliny Wisły. 

Zwiedzając Sandomierz na każdym kroku możemy się także natknąć na postać Ojca Mateusza ze słynnego serialu. My nie oglądnęliśmy żadnego jego odcinku, dlatego w zestawieniu miejsc do zobaczenia w Sandomierzu brakuje tych związanych z tą produkcją telewizyjną. Miejscem, które powinni zobaczyć fani serialu jest bez wątpienia Wystawa Świat Ojca Mateusza, które znajduje się na sandomierskim rynku.

Jeśli znalazłeś na naszym blogu poszukiwane przez Ciebie informacje, kolejną inspirację na wycieczkę, czy odpowiedź na nurtujące Ciebie pytanie, to będziemy niezwykle wdzięczni, gdy wrzucisz nam napiwek do naszej blogowej świnki skarbonki (kliknij w poniższy obrazek). Dziękujemy!!!