Görlitz to najdalej na wschód wysunięte miasto w Niemczech. Do 1945 roku stanowiło jedną miejscowość ze Zgorzelcem. Dzisiaj, te miasta są rozdzielone korytem rzeki Nysy Łużyckiej, które to stanowi naturalną granicę między Polską a Niemcami. Miasto to, od dawna było na naszej liście miejsc do odwiedzenia. Po raz pierwszy, gdy ujrzeliśmy jego fotografie, zainteresowaliśmy się jego wyjątkową starówką. Nie mogliśmy uwierzyć, że jej układ przez kilkaset lat pozostał w nienaruszonym stanie.
Musieliśmy to zobaczyć na własne oczy! Na wizytę w Görlitz zdecydowaliśmy się w trakcie trwającego w tym mieście Śląskiego Jarmarku Świątecznego. Chcieliśmy nie tylko poznać miasto, ale i poczuć magię świąt Bożego Narodzenia.
Post powstał we współpracy z Centrum Informacji Turystycznej w Görlitz, na zaproszenie której zwiedzaliśmy to piękne miasto. #współpracapłatna
Na czym polega wyjątkowość Görlitz?
Przez kilkaset lat swojego istnienia, Görlitz miało wyjątkowo dużo szczęścia. Nawet w czasie II wojny światowej, gdy okoliczne miejscowości zostały zbombardowane, w Görlitz uszkodzone zostały jedynie mosty na Nysie Łużyckiej. Dzięki temu, że działania wojenne omijały to miasto, może one poszczycić się mianem najbogatszej w zabytki niemieckiej miejscowości. W tym 55-tysięcznym mieście znajduje się prawie 4 tysięcy obiektów, które podlegają ochronie konserwatora zabytków. Co ważne, obiekty te są odrestaurowane. Stąd, spacerując po mieście, możemy nie tylko stwierdzić, że jest ono piękne, ale przede wszystkim bardzo ciekawe, gdyż na każdym kroku możemy odkryć coś, co może nas zaskoczyć.
Zwiedzając miasto, natrafiamy na obiekty zarówno gotyckie, jak i renesansowe, barokowe, czy z okresu secesji. To świadczy o tym, że miasto przez kilkaset lat nie ulegało większym zniszczeniom, a zabytki, które możemy oglądać, są namacalnym tego świadkiem. Szczególnie warte uwagi są kamienice znajdujące się na Starym Mieście, które służyły pierwotnie za domy handlowe. Przez swoją unikatową budowę aspirują one o wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
O wyjątkowości Görlitz przekonali się także producenci filmowi. Miasto służyło za scenografię do prawie 100 filmów. Co ciekawe, jeden z nich- The Grand Budapest Hotel otrzymał aż cztery Oscary, w tym jeden za scenografię, za którą służyły ulice i budynki znajdujące się w Görlitz.
Zwiedzanie Görlitz
Stare Miasto w Görlitz w porównaniu do starówek innych, dużych miejscowości, jest stosunkowo małe. Jednak niech to Was nie zwiedzie. Spacerując po tutejszych ulicach, praktycznie na każdym budynku możemy dostrzec coś, co przyciągnie naszą uwagę. Często za takimi detalami stoi wyjątkowa historia, którą warto poznać. Dlatego nie możemy Wam powiedzieć, ile czasu potrzebujecie na zwiedzanie Görlitz. Najlepiej, byście spokojnie podążali swoim tempem i pozwolili zagubić się w uliczkach, wypełnionych pięknymi zabytkami, skrywającymi w sobie sporo tajemnic. W takim razie, od czego zacząć zwiedzanie Görlitz?
1. Most Staromiejski
Most Staromiejski łączy polski Zgorzelec z niemieckim Görlitz. Powstał on w 2004 roku w miejsce wysadzonego przez wycofujących się za lewy brzeg Nysy Kłodzkiej Niemców, na początku maja 1945 roku. Most Staromiejski jest udostępniony tylko i wyłącznie do ruchu pieszego, ale to właśnie nim spora rzesza turystów podąża do Görlitz, by rozpocząć zwiedzanie tego miasta. Tak też było w naszym przypadku.
Przechodząc przez Most Staromiejski, naszym oczom ukazuje się kościół św. Piotra i Pawła z wysokimi na 84 metry wieżami. Po lewej stronie kościoła budynkiem równie wartym uwagi jest Waidhaus. To najstarszy świecki budynek w całym Görlitz. Przez wieki jego funkcja zmieniała się, jednak jego teraźniejsza nazwa nawiązuje do czasów, gdy służył za skład sukna oraz miejsce pracy sukienników.
2. Kościół św. Piotra i Pawła
Z mostu staromiejskiego udajemy się pod drzwi kościoła św. Piotra i Pawła. Ta potężna świątynia, którą dzisiaj możemy podziwiać, została wzniesiona pod koniec XV wieku w miejscu późnoromańskiej bazyliki zbudowanej ok. 1230 roku. Z pierwotnego kościoła ostał się jedynie zachodni fragment kościoła z bogato zdobionym portalem. Kościół św. Piotra i Pawła w Görlitz jest największym halowym kościołem w Saksonii.
To, co rzuca się w oczy po wejściu do tego kościoła, to wyjątkowe sklepienie, powstałe w latach 1491-97. Koniecznie musicie także popatrzeć na znajdujące się w świątyni organy. Prospekt organowy, jaki możemy oglądać, pochodzi z 1703 roku. Na nim znajdowały się słynne organy Caspariniego zbudowane z piszczałek. Dzisiaj możemy oglądać ich wierną kopię. Piszczałki układają się w kształt rozchodzących się promieni słonecznych, przez co nazywane są organami słonecznymi. Oryginalne piszczałki pochodzące z pierwotnych organów można zobaczyć w jednej z gablot znajdujących się w kościele.
3. Rynek Dolny w Görlitz (niem. Untermarkt)
W niedalekiej odległości od kościoła św. Piotra i Pawła znajduje się Rynek Dolny. Od kilkuset lat stanowi on centrum życia społecznego. To właśnie przy rynku dolnym ulokowano unikatowe domy halowe z wysokimi sklepieniami krzyżowymi. Umożliwiały one wjazd do środka wozem zaprzęgniętym przez konie, którymi dostarczano kupcom towary.
Kamienice nie służyły jedynie do handlowania, ale pełniły także funkcje mieszkalne oraz były miejscami, do których kupcy zapraszali przybyłych do Görlitz z całego świata gości. Domy halowe w większości stanowią dzisiaj własność prywatną, dlatego nie jest możliwe wejście do nich. Jeśli, jednak uda Wam się “wetknąć” do nich swój ciekawski nos, to koniecznie zwróćcie uwagę na ich wyjątkową architekturę.
Jedynym domem halowym, który jest w pełni udostępniony dla turystów jest Schönhof. Został on wzniesiony w XV wieku, przez co jest on najstarszym mieszczańskim domem w całym Görlitz. Charakteryzuje się on unikalną na tle innych kamienic elewacją o czerwonym kolorze. W jego wnętrzu znajduje się Muzeum Śląskie.
Można poznać w nim dzieje całego Śląska, a także zobaczyć wiele eksponatów, które nawiązują do jego historii. Jednak warto zwrócić uwagę nie tylko na wystawy, ale i na bogato zdobione, drewniane sklepienia. Są to oryginalne sklepienia z XVI wieku. Przemierzając kolejne pomieszczenia Schönhof możemy także natrafić na oryginalne malowidła na ścianie, czy pozostałości po pięknie zdobionych portalach.
Będąc na Rynku Dolnym koniecznie, należy także zwrócić uwagę na budynek dawnej apteki ratuszowej (niem. Ratsapotheke). W jej wnętrzach już nie zakupimy leków, ale możemy się napić kawy, czy zjeść pyszne ciasto. To, co jednak najciekawsze w tym budynku, znajduje się na jego elewacji. Chodzi o wyjątkowy zegar słoneczny, który nie tylko wskazuje godzinę, ale i daje możliwość zaobserwowania na niebie poszczególnych planet. Działanie tego zegara jest jednak na tyle skomplikowane, że skorzystać z niego mogą tylko ci, którzy zapoznają się ze szczegółowym opisem jego funkcjonowania.
Tuż obok apteki ratuszowej znajduje się tzw. Łuk Szeptów. Tak nazywany jest portal zdobiący wejście do jednej z kamienic. Wyobraźcie sobie, że szepcząc słowa po jednej jego stronie, bez problemu można je usłyszeć po drugiej stronie. Natomiast nic nie usłyszy ten, który będzie stał pośrodku. Na środku rynku stoi budynek Wagi Miejskiej, czyli jeden z ważniejszych obiektów w handlowej historii miasta. Niestety, aktualnie nie jest on udostępniony do zwiedzania. W centralnej części rynku znajduje się także fontanna z posągiem Neptuna. Przypomina ona nieco tą, którą można zobaczyć na Długim Targu w Gdańsku.
Spacerując po Rynku Dolnym, z pewnością Waszą uwagę przykuje budynek Nowego Ratusza. Został on wybudowany w 1903 roku w stylu neorenesansowym, stąd idealnie wpisuje się w XVI-wieczną zabudowę rynku. Na jego fasadzie z pewnością dostrzeżecie herby 6 miast (Bautzen, Kamenz, Lubań, Löbau, Zittau, Görlitz), które tworzyły Górnołużycki Związek Sześciu Miast.
Czytaj także: Praga- co warto zobaczyć?
Tuż obok niego znajduje się starszy o prawie 400 lat budynek Starego Ratusza. Jest on udostępniony do zwiedzania dla turystów. W jego trakcie do pokonania mamy 191 schodów, które wyprowadzają nas na taras widokowy. Rozpościera się z niego widok na miasto, polski Zgorzelec i najbliższą okolicę. Wchodząc do budynku ratusza, po lewej stronie mijamy pochodzący z XVI wieku posąg Temidy.
Co ciekawe, nie ma ona zasłoniętych oczu. Miało to podkreślić fakt, że wyroki wydawane w Görlitz były sprawiedliwe. Warto również spojrzeć na fasadę starego ratusza. Znajdziemy na niej dwa zegary. Na jednym z nich umiejscowiona została głowa dawnego strażnika miasta. Ma on zasłonięte oczy, ponieważ, kiedy pełnił służbę, miał zasnąć, a w tym czasie pożar strawił miasto. Powyżej drugiego zegara znajduje się natomiast figura złotego lwa- symbolu Görlitz.
4. Muzeum Historii i Kultury w Domu Barokowym
Podążaj z Rynku Dolnego, ulicą Neißestraße w kierunku Mostu Staromiejskiego, po naszej prawej stronie wyrasta przepiękna fasada, wzniesionego w 1726 roku Domu Barokowego. Nie można przejść obok niej obojętnie, gdyż w jej wnętrzu znajduje się jedno z ciekawszych muzeów miasta- Muzeum Historii i Kultury. W jego wnętrzach można zobaczyć przepiękne barokowe pomieszczenia mieszkalne z oryginalnym, prawie 300-letnim wyposażeniem.
Najpiękniejszym i naszym zdaniem najciekawszym miejscem w tym muzeum jest, jednak Górnołużycka Biblioteka Nauk. Jej zbiory liczą aż 140 tysięcy książek. Wśród nich można dojrzeć egzemplarze pochodzące nawet z XI wieku! W bibliotece znajduje się także spora kolekcja dzieł Jakuba Böhme. To najsłynniejszy mieszkaniec Görlitz- filozof i jedna z ważniejszych postaci niemieckiego odrodzenia.
Tuż obok Domu Barokowego, znajduje się kolejna kamienica, której nie można pominąć w czasie zwiedzania Görlitz. To, tzw. Dom Biblijny. Na jego fasadzie znajdują się płaskorzeźby ze scenami znanymi ze Starego i Nowego Testamentu. Dojrzymy, m.in. Ostatnią Wieczerzę, Kuszenie Adama i Ewy, czy Ukrzyżowanie Jezusa. Spacerując dalej ulicą Neißestraße natrafimy na kolejne kamienice kupieckie. W ich wnętrzu znajdują się restauracje, kawiarnie, galerie sztuki. Warto przyglądać się ich bogato zdobionym fasadom. Niektóre z restauracji są ulokowane w piwnicach tych kamienic. Piwnice te służyły kupcom jako przede wszystkim miejsce przechowywania piwa. Dzisiaj, w tych samych pomieszczeniach, to my możemy się napić złotego trunku.
5. Rynek Górny (niem. Obermarkt)
Z Rynku Dolnego spacerując ulicą Bruderstraße możemy podziwiać kolejne z kamienic kupieckich leżących przy szlaku via regia. To królewski szlak handlowy łączący Kijów z Santiago de Compostela w Hiszpanii. Dzięki jego przebiegowi przez Görlitz miasto rozwijało się i było jednym z najważniejszych ówcześnie miast handlowych na Śląsku. Przemierzając tą ulicą, docieramy do Rynku Górnego. To drugi centralny plac w mieście. Jest on otoczony głównie kamienicami pochodzącymi z okresu baroku. Pod numerem 32 odnajdziemy natomiast Centrum Informacji Turystycznej. Możemy w nim nie tylko zasięgnąć wiedzy na temat miasta, ale i zamówić przewodnika, również w języku polskim.
Przy rynku znajduje się także jeden z najstarszych kościołów w Görlitz. To świątynia ewangelicka pw. świętej Trójcy. Jeśli tylko będzie ona otwarta, to zdecydowanie warto zawitać w jej progi. Wówczas należy zwrócić uwagę na bogato zdobione sklepienia, a także zobaczyć wykonany ok. 1520 roku, ołtarz, zwany powszechnie Złotą Maryją. Po przeciwnej stronie rynku dojrzeć można natomiast wieżę obronną Reichenbach, będącą jedną z pozostałości po dawnych murach obronnych miasta.
Istnieje możliwość wejścia na jej taras widokowy, skąd rozpościera się widok na Stare Miasto. Tuż za nią znajduje się barbakan Kaisertrutz, w którym funkcjonuje jedna z filii Muzeum Historii i Kultury. Inną wieżą obronną, która przyciąga swą potęga jest tzw. Gruba Wieża. Ta pochodząca z połowy XIII wieku budowla ma 46 metrów wysokości, a jej ściany mają grubość sięgającą nawet 5 metrów!
Rynek Górny wraz z Rynkiem Dolnym jest miejscem odbywania się najważniejszych wydarzeń w mieście. To tutaj rozstawione są stragany w trakcie Śląskiego Jarmarku Świątecznego. Tutaj także odbywa się coroczny Festiwal Teatrów Ulicznych ViaThea, jak i Święto Starego Miasta. To ostatnie odbywa się równocześnie ze Świętem Jakubowym w polskim Zgorzelcu.
6. Poza murami Starego Miasta
Zwiedzanie Görlitz nie należy ograniczać tylko i wyłącznie do starówki. Również poza murami miejskimi jest mnóstwo miejsc, które są godne uwagi. Jednym z nich jest XII-wieczny kościół ewangelicko-augsburski św. Mikołaja. Tuż obok niego znajduje się cmentarz, na którym znajdują się groby mające po kilkaset lat. Jest tutaj także pochowany Jakub Böhme, o którym już wyżej wspominaliśmy.
W okolicach kościoła św. Mikołaja znajduje się także warta uwagi dzielnica rzemieślników. W niej możemy zobaczyć przepiękne renesansowe kamieniczki, w których mieszkali ci, którzy trudnili się wytwarzaniem różnorodnych dobrodziejstw. Będąc tutaj, koniecznie należy także odwiedzić replikę Grobu Pańskiego z Jerozolimy. Powstał on w 1504 roku z inicjatywy ówczesnego burmistrza Görlitz, który wrócił z pielgrzymki do Ziemi Świętej. Oprócz Grobu Pańskiego wzniesiono tutaj także dwupoziomową kaplicę św. Krzyża, która jest wzorowana na bazylice Grobu Pańskiego w Jerozolimie.
7. Görliwood
Görlitz nie bez powodu nazywane jest Görliwood. Ze względu na unikalną zabudowę i przepiękne, bardzo dobrze zachowane zabytki, było planem filmowym dla ponad 100 produkcji filmowych, z których aż 6 otrzymało Oscara! Kręcono tu takie hity kinowe, jak chociażby Bękart Wojny, Lektor, czy The Grand Hotel Budapest. Ten ostatni otrzymał najważniejszą nagrodę filmową za scenografię, co jest największym wyróżnieniem dla Görlitz. Dla fanów kina istnieje możliwość zwiedzania miasta, śladem filmowych produkcji.
8. Zoo w Görlitz
Zoo w Görlitz jest nietypowe i kompletnie nie przypomina ogrodów zoologicznych, które znamy z Polski. Mimo że znajduje się w samym centrum miasta i ma powierzchnię tylko 5 hektarów, to zaskoczyło nas bardzo pozytywnie. Znajduje się tutaj ok. 100 gatunków zwierząt, w tym panda mała, wielbłądy, jaki, koczkodany, czy bardziej bliskie nam zwierzęta jak kozy, krowy domowe, czy osiołki.
To, co wyróżnia zoo w Görlitz od innych ogrodów zoologicznych to nastawienie na edukację osób odwiedzających to miejsce. Można tu poznać rozwój poszczególnych gatunków, zrozumieć ich wzajemne relacje, a także dowiedzieć się, jak zanieczyszczanie środowiska może wpływać na ich życie. Co więcej, możemy sprawdzić swoje umiejętności w dojeniu krowy, czy posprzątać zagrodę kozom. Co ważne, prawie do wszystkich zwierząt można podejść na wyciągnięcie ręki. Możemy je karmić i z nimi obcować. Więcej o zoo w Görlitz przeczytacie w osobnym wpisie na naszym blogu-> TUTAJ.
Görlitz zauroczyło nas od pierwszego wejrzenia. Miasto spodobało nam się na tyle, że już planujemy, by tutaj wrócić. Chcielibyśmy nieco bardziej poznać okolicę tego miasta. Zobaczyć Jezioro Berzdorfer See, a także wdrapać się na wygasły wulkan Landeskrone. Z chęcią przejechalibyśmy się drogą rowerową prowadzącą od źródeł Nysy Łużyckiej aż do jej ujścia do Odry. Może uda się to nam już w najbliższe wakacje:)
Jeśli znalazłeś na naszym blogu poszukiwane przez Ciebie informacje, kolejną inspirację na wycieczkę, czy odpowiedź na nurtujące Ciebie pytanie, to będziemy niezwykle wdzięczni, gdy wrzucisz nam napiwek do naszej blogowej świnki skarbonki (kliknij w poniższy obrazek). Dziękujemy!!!
