Zamek Krzyżtopór w Ujeździe to zespół pałacowy wybudowany przez Krzysztofa Ossolińskiego rodu Topór w latach 1627-1644. Zamkiem jest on tylko z nazwy. Tak naprawdę to pałac posiadający umocnienia obronne typu bastionowego, czyli we włoskiej architekturze tzw. pallazio in fortezza. Pałac ten w momencie jego powstania był największym tego typu obiektem na świecie. Palmę pierwszeństwa utracił dopiero po wzniesieniu paryskiego Wersalu.
Pierwotna nazwa opisywanego pałacu to “KrzyszTopór”- od imienia i herbu jego pierwszego właściciela. Nazwa “Krzyżtopór” powstała dopiero później, być może od krzyży znajdujących się nad wejściem do pałacu. Aktualnie jest on udostępniony do zwiedzania w formie trwałej ruiny. Mimo że bogactwo tego miejsca można zobaczyć tylko i jedynie oczami wyobraźni, to ogrom tego obiektu nadal robi wielkie wrażenie na zwiedzających, w tym na nas.
Zamek Krzyżtopór w Ujeździe- trochę historii
Zespół pałacowy w Ujeździe został zbudowany w latach 1627-1644 przez wojewodę Krzysztofa Ossolińskiego. Nie cieszył się on jednak zbyt długo z tego majątku, gdyż zmarł w 1645 roku. Pałac odziedziczył jego syn Krzysztof Baldwin Ossoliński, który zarządzał nim zaledwie przez 4 lata. W 1649 roku poległ on w bitwie pod Zborowem. Niestety nie miał, kto po nim przejąć tego pałacu, gdyż nie miał on dzieci. Z tego względu obiekt ten zaczął przechodzić “z rąk do rąk” i żaden z właścicieli nie miał do niego “szczęścia”.
W 1655 roku pałac został splądrowany przez Szwedów, jednak nie został wówczas spalony. Historia nie była jednak już dla niego tak łaskawa w 1770 roku, gdy w czasie konfederacji barskiej spalili go doszczętnie Rosjanie. Od tego wydarzenia nie został on już nigdy odbudowany. Dzisiaj jest trwałą ruiną, choć o jego odrestaurowaniu mówi się już od wielu lat.
Architektoniczna perełka
Obrzeża zamku tworzy wał ziemny w kształcie pięcioboku, w którego narożach znajdują się baszty. W jego wnętrzu wzniesiono na planach prostokąta 3-piętrowy pałac. Do pałacu wjeżdżano wieżą bramną, którą nadal wchodzi się do obiektu. Po jej przeciwległej stronie znajduje się natomiast wieża ośmioboczna, w której mieściła się, m.in. sala balowa.
Zobacz także: Sandomierz- miejsca, które warto zobaczyć
Fundator i pierwszy właściciel zamku Krzyżtopór znany był z zamiłowania do wszelkiej symboliki- stąd w Ujeździe jej nie brakuje. Zamek miał 365 okien (tyle ile dni w roku), 52 komnaty (tyle ile tygodni w roku), 12 sal (tyle ile miesięcy) oraz 4 baszty (tyle ile pór roku). Jednak należy pamiętać, że są to tylko i wyłącznie przypuszczenia, gdyż aktualny stan obiektu nie pozwala na potwierdzenie tych danych.
Istnieją jednak zapiski, które wskazują, że Krzyżtopór był obiektem pełnym przepychu. Na podłogach leżały drogocenne dywany, we wnętrzach znajdowały się piękne meble, a na ścianach wisiały obrazy znanych malarzy. Mówi się także, że w sali balowej, która znajdowała się w ośmiobocznej wieży, znajdował się szklany sufit, nad którym miało mieścić się potężne akwarium z setkami kolorowych ryb.
W podziemiach zamku znajdowały się natomiast stajnie dla blisko 300 koni. Według źródeł były one wyposażone w marmurowe żłoby. Co więcej, aby rozświetlić podziemia, zamontowane miały być w nich potężne lustra.
Zamek Krzyżtopór- zwiedzanie
Zamek Krzyżtopór jest udostępniony dla turystów. Na co dzień możliwe jest jego zwiedzanie indywidualnie, ale czasami organizowane jest także zwiedzanie z przewodnikiem oraz zwiedzanie nocne. Informacje o datach tych wydarzeń najlepiej sprawdzić na stronie internetowej Zamku Krzyżtopór. Na niej sprawdzisz także aktualne godziny otwarcia obiektu oraz cennik biletów wstępu.
Czytaj także: Góry Pieprzowe- najstarsze góry w Polsce!
Aby ułatwić poznawanie ruin zamku turystom, utworzono w nim 5 tras, po przemierzeniu których będziemy mieć pewność, że zobaczyliśmy wszystko, co ma do zaoferowania zwiedzany przez nas obiekt. Oznaczone one zostały kolejnymi numerami, a także różnymi kolorami:
- trasa- zielona: pozwala na zwiedzenie bastionów znajdujących się na wale ziemnym;
- trasa- granatowa i niebieska: zwiedzanie oficyny oraz pałacu;
- trasa- błękitna: pozwala na zobaczenie źródła znajdującego się w ośmiobocznej wieży oraz przypałacowych ogrodów;
- trasa- żółta: pozwala na zobaczenie zamkowych podziemi;
- trasa- czerwona: ekstremalna trasa zwiedzania podziemi (konieczne jest posiadanie własnej latarki);
My osobiście przeszliśmy wszystkie trasy, dzięki czemu mamy pewność, że niczego nie pominęliśmy. Zwiedzanie całego obiektu zajęło nam ponad 3 godziny.
Czy warto odwiedzić Zamek Krzyżtopór?
Zdecydowanie tak! Przed przyjazdem tutaj warto jednak poznać nieco historii tego miejsca. Pozwoli to na zwiedzanie obiektu z pełną świadomością tego, jaką rolę pełnił, jakie były jego losy i dlaczego obecnie tak wygląda. Dobrze jest także poznać jego wyjątkowe cechy architektoniczne, a także ciekawostki, jak chociażby informacja o potężnym akwarium. Dzięki temu, oczami wyobraźni przemierzając zamkowe komnaty, będziemy mogli zobaczyć przepych i bogactwo, jakie rządziły tym pałacem w momencie jego powstania.
Jeśli znalazłeś na naszym blogu poszukiwane przez Ciebie informacje, kolejną inspirację na wycieczkę, czy odpowiedź na nurtujące Ciebie pytanie, to będziemy niezwykle wdzięczni, gdy wrzucisz nam napiwek do naszej blogowej świnki skarbonki (kliknij w poniższy obrazek). Dziękujemy!!!
